Thuis-actrices Katrien De Ruysscher en Lauren Müller geven tips voor een duurzaam leven

Schuiven ze hun Thuis-personages Judith en Thilly even aan de kant, dan is de kans groot dat je actrices Katrien De Ruysscher (44) en Lauren Müller (34) in het groen tegenkomt – al dan niet met plandelstok en -zak in de hand. Hoe graag ze elke weekdag om tien na acht de warmte van de Thuis-wereld in Vlaamse huiskamers binnenbrengen, even liefdevol schoppen ze hun fans ook een geweten rond ecologie en het milieu. “Er is echt geen excuus meer om geen actie te ondernemen.”

Met de plandelstok in de hand kom je door het ganse land. Het zou de – weliswaar flauwe – leuze van Katrien De Ruysscher en Lauren Müller kunnen zijn. Sinds een aantal jaar zijn ze fervente plandelaars (van het Zweedse ‘plokka’, of rapen, en ‘wandelen’) en rapen ze kilo’s afval. “Tijdens de pandemie sprak ik regelmatig af met mijn beste vriendin om te gaan wandelen”, vertelt Lauren. “Omdat we zo vaak afval tegenkwamen, namen we op den duur zelf een zakje mee om dat in te verzamelen. Die hobby is een beetje uit de hand gelopen: intussen zijn we vrijwilligers bij Mooimakers en hebben we een route van zeven kilometer geadopteerd in ons dorp. Wij zorgen ervoor dat dat stukje dorp proper blijft.”

Ook voor Katrien was de lockdown de start van een nieuwe hobby. “Het was mijn man die met het idee kwam en al snel vond ik plandelen heel leuk. Afval rapen geeft je iets te doen tijdens een wandeling. Zeker met de kinderen erbij zorgt dat voor wat actie: wat gaan we vandaag oprapen?” Lauren knikt: “Je komt soms wat tegen onderweg. Op mijn eerste tocht vond ik een gloednieuwe trui – nog aan de kapstok – vol uitwerpselen. Dan begin ik zelf verhalen te verzinnen: misschien een marktkramer met hoge nood? (lacht) Toen heb ik toch de gemeente gebeld.” “Ik dacht ooit eens de politie te moeten inschakelen,” lacht Katrien, “toen ik een stevig dichtgeplakt pakje vond. Ik had mijn zoon al gewaarschuwd: ‘Waarschijnlijk is dat drugs’. Bleek het een ingetapet pakje parmezaan te zijn.”

“Ik ben nog elke keer verwonderd over wat mensen op straat durven te gooien”, gaat Katrien verder. “Lege flessen alcohol, zakken met kattenbakzand, de verpakking van een volledig takeaway-menu... Bij ons in het bos is het vaak om te huilen, maar de afritten van autostrades zijn het ergst. Daar opruimen zou levensgevaarlijk zijn, maar eigenlijk is plandelen niet de oplossing van het probleem: hou gewoon je afval bij tot je thuis bent of een vuilnisbak tegenkomt.”

Met plandelen verleggen jullie allebei een stevig steentje als het op milieuvervuiling aankomt. Hoe belangrijk is duurzaamheid verder in jullie dagelijkse leven?

Lauren: “Bij mij leeft dat thema heel erg. Ik geef toe dat ik al een traantje heb gelaten om ons blauw bolleke. Het ziet er niet goed uit, hé. Overstromingen, hittegolven... Tegelijk probeer ik me niet te verliezen in het negatieve en zelf actie te nemen waar ik kan. Ik koop geen voorverpakte groenten en fruit, scheid mijn afval, koop mijn kleren bij duurzame merken of tweedehands... Pas op, ik ben zeker geen heilige, hoor. Thuis probeer ik zo weinig mogelijk vlees te eten, bijvoorbeeld, maar op restaurant zal ik soms toch een stukje vlees kiezen. Onze hond eet ook af en toe vegetarisch.”

Katrien: “Het is zoeken naar een balans. Verpakkingsvrij winkelen zou ik bijvoorbeeld wel overwegen, maar in onze buurt bestaat zo’n winkel simpelweg niet. Dus probeer ik waar ik kan slimme keuzes te maken.”

Katrien, jij hebt drie kinderen, Lucas (14), Rosie (11) en Oscar (8). Hoe fel leeft het thema bij hen?

Katrien: “Meer dan bij mij vroeger worden ze op school al ingelicht over ecologie. Ze leren er sorteren, bijvoorbeeld. Ze zijn bezig met onze planeet en proberen op hun manier hun steentje bij te dragen. Ze gaan al eens mee plandelen, mijn dochter is vegetariër. Vorig jaar werd ze zich plots heel bewust van dieren eten en sindsdien heeft ze geen vlees meer aangeraakt. Tijdens de week doen we met heel het gezin mee, soms tot frustratie van mijn twee zonen. Maar ik vind het belangrijk dat ze weten waarom we doen wat we doen. Soms stuur ik de oudste artikels door over de impact van ons gedrag op het milieu. Als hij het van een ander hoort, moet ik niet de moraalridder spelen. (lacht) Dat werkt wel voor hem. Verder probeer ik zelf vooral het goede voorbeeld te geven en hen heel erg te betrekken. Voor carnaval wou mijn dochter een nieuw kostuum, dus gaf ik haar zeven euro en liet ik ze zelf iets uitzoeken in de Kringwinkel. Dat is perfect gelukt.”

In jullie professionele leven staan jullie op de set van Thuis. Op elk moment groene keuzes maken lijkt daar niet evident. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als jullie een ontbijtscène moeten opnemen waarbij een personage maar één hap heeft genomen van een yoghurt...?

Lauren (steekt hand op): “... dan eet ik de rest op! Niks verloren laten gaan is mijn motto. Na een opnamedag heb ik vaak geen honger meer als ik thuiskom.”

Katrien: “Duurzaamheid is ook in onze job meer en meer een issue. Wat doe je inderdaad met de koffiekoeken die na zo’n ontbijtscène overblijven? Of de charcuterie uit een lunchscène, die vier uur in de warmte heeft gelegen? We gooien in elk geval zo weinig mogelijk weg: de crew verdeelt wat overblijft onder elkaar. Verder vervangen we gedrukte scenario’s zo veel mogelijk door tablets. Kleren die in de serie niet meer worden gedragen, worden te koop aangeboden. Dan kan ikzelf of een ander personage thuis in de jas van dokter Judith rondlopen.” (lacht)

Voelen jullie je als publiek figuur moreel verplicht om anderen aan te sporen over hun acties na te denken?

Lauren: “Ik ben nooit beginnen delen over mijn levensstijl met dat idee, maar het is fijn om te merken dat mensen dat oppikken. Op sociale media vertel ik over mijn plandel-avonturen en dat zet mensen aan het denken, merk ik. Voor de rest blijf ik ver weg van het influencer-gebeuren, maar werkte wel een keer samen met Armedangels. Dat jeansmerk werkt alleen met biologisch katoen en in mensvriendelijke omstandigheden. Ik zou geen reclame kunnen maken voor de typische fast fashion-merken, waarvan je wéét dat je er mens en natuur schade mee berokkent.”

Katrien: “Door je eigen initiatieven te delen, kan je anderen bewustmaken van de mogelijkheden op duurzaamheidsvlak. Daar gaat duurzaamheid voor mij om: bewuste keuzes maken, doordacht omgaan met onze planeet.”

Lauren: “‘Als ik de enige ben die iets doet, dan verandert er niks, zeggen acht miljard mensen’ – die quote las ik onlangs en vat het eigenlijk samen. Individuele efforts leiden niet tot niks. Als we allemaal een béétje moeite doen, komen we samen een heel eind.”

Katrien: “Elke dag kan je honderd duurzame keuzes maken. Ik begrijp dat sommige dingen extra moeite vragen, maar veel ligt gewoon voor de hand, hoor. Het is in de supermarkt bijvoorbeeld kiezen voor dat ecologische wasmiddel of toiletpapier, in plaats van de minder duurzame variant die ernaast staat. Het wordt ons op sommige vlakken zo gemakkelijk gemaakt dat er geen excuus meer is om níet met duurzaamheid bezig te zijn.”

Tekst: Maud Vanmeerhaeghe / Foto: Jan Crab