Jens Dendoncker breekt een lans voor mentale gezondheid

Hij staat bekend om de lach die hij op het gezicht van zijn publiek tovert, maar bij hemzelf was die lange tijd ver te zoeken. Comedian en presentator Jens Dendoncker (32) klom uit een diep dal, maar is vandaag helemaal terug. “Het zou naïef zijn om te denken dat ik nooit meer zo diep kan vallen, maar op dit moment gaat het eigenlijk heel goed, en daar ben ik blij om.”

Hij gaat nog altijd minstens om de twee weken naar de psycholoog, vertelt Jens als we hem op een zonnige dinsdagmorgen opbellen. “Ik heb er geen moeite mee om daarover te praten”, voegt hij eraan toe. “Als ik met mijn openheid één iemand aan het denken kan zetten over hulp zoeken of praten over mentale problemen, dan ben ik tevreden.”

Met een Instagram-post maakte Jens intussen bijna twee jaar geleden bekend dat het niet goed met hem ging. Hij was in het verleden al eerlijk over zijn angstaanvallen, dus ook deze keer kwam hij snel naar buiten met zijn mentale worstelingen. “Toen ik op een ochtend mijn bed niet uitgeraakte omdat ik fysiek geblokkeerd was door de angst, besefte ik dat een opname noodzakelijk was. Dat de angst mijn leven overnam, mocht ik niet langer toelaten. Eigenlijk had ik toen al te lang gewacht: had ik eerder een tandje bijgeschakeld op het vlak van psychische hulp, dan was het misschien zo ver niet gekomen.”

Eind november 2020 neemt Jens voor drie maanden zijn intrek op een psychiatrische afdeling. Hij krijgt er individuele therapie en groepstherapie, blijft er slapen en mag in de weekends naar huis. “Hoewel ik een verleden heb met mentale kwetsbaarheid en al vaker een psycholoog bezocht, was die opname nodig om mijn problemen aan te pakken. Even afstand nemen van mijn vertrouwde omgeving heeft me geholpen om de grootste donkerte van me af te schudden en echt rust te pakken. Het feit dat er 24/7 professionele hulpverleners voor me klaarstonden, was een geruststelling op het moment dat ik het diepst zat.”

“Door mijn depressie heb ik mezelf beter leren kennen,” zegt Jens, “maar tijdens mijn opname zat ik te diep om met die zelfreflectie bezig te zijn. Pas in de nasleep van mijn opname ging ik met mijn therapeute op zoek naar patronen die mij tekenen en hoe ik die kan aanpakken. Ik kan nu vanop een afstandje naar een situatie kijken en denken: ‘hoe pakte ik dat vroeger aan? En hoe zou ik zoiets nu het best oplossen?’” Of hij vindt dat hij ook veranderd is als mens? “Toch wel”, knikt hij. “Dat is voor iedereen anders, maar een van de positieve dingen die die periode mij gebracht heeft, is dat ik opnieuw het kaf van het koren kan scheiden. Ik zie weer wat écht belangrijk is. Pas op, ik beschouw dat besef niet als het grootste filosofische inzicht, hoor. Wat veel mensen al weten, werd ook mij gewoon weer duidelijk: je goed voelen doe je door omringd te zijn met een sterk netwerk en door tevreden te zijn over wat je doet in het leven. Op momenten dat de dag doorkomen mijn grootste bekommernis was, kon ik dat nog maar moeilijk zien, maar na een lange periode van herstel besef ik dat weer.”

Met zijn verhaal wil Jens het taboe dat nog altijd rust op mentale problemen, doorbreken. “Er zijn zo veel mensen die niet praten over hoe ze zich voelen omdat ze bang zijn voor de gevolgen. Vrienden die hen niet begrijpen, een werkgever die hen niet de ruimte laat om aan zichzelf te werken... Ik ben me heel sterk bewust dat de ondersteuning die ik gekregen heb, niet iedereen gegeven is. Daarom vind ik het belangrijk om mijn schouders te zetten onder projecten als Rode Neuzen Dag: mentale gezondheid móet hoger op de agenda. Vaak weten we niet hoe we met het thema moeten omgaan. Mogen we erover praten? Moeten we die persoon anders behandelen? Omdat er zo veel onwetendheid is, doen sommigen dan maar helemaal niets. Een begrijpelijke reflex – vaak zijn mensen gewoon bang om iets verkeerd te doen – maar daarmee is niemand geholpen.”

Wie toch aan de alarmbel trekt, moet bovendien heel erg lang wachten op gepaste hulp, vindt Jens. “Maar ik wil ook een pluim steken op de hoed van de mensen die mij begeleid hebben: de therapeuten, het verplegend personeel, de psychiaters... zijn stuk voor stuk bekwame mensen. Er is in Vlaanderen heel veel knowhow bij professionals rond mentale gezondheid, hoor. Alleen is het doodzonde dat zo veel mensen er zo lang op moeten wachten.”

Vandaag gaat het goed met hem, zegt Jens. “Natuurlijk, ik weet dat die psychische kwetsbaarheid er altijd zal zijn. Maar ik laat me er niet door verlammen. Een slechte dag is geen voorbode voor een slechte periode: dat is gewoon een slechte dag. Tegelijk ben ik me meer bewust van mijn triggers en signalen, waardoor ik sneller kan ingrijpen mocht het opnieuw de verkeerde kant opgaan. Ik ben neurologisch gezien nu eenmaal vatbaarder voor depressie, bijvoorbeeld, dus zou het naïef zijn om te denken dat het me nooit meer kan overkomen.”

“Op dit moment voel ik me weer mezelf. Ik haal plezier uit mijn werk, familie en vrienden, ben weer vrolijk. De naweeën van die moeilijke tijd – vermoeidheid, geheugenverlies... – zijn eindelijk voorbij. Ik kan weer ‘gewoon’ mijn leven leiden. Dat doet deugd. Binnenkort host ik een nieuw spelprogramma met een serieuze saus comedy, ik werk aan een nieuwe theatertournee... En nee, daarmee schud ik die donkere periode niet volledig van me af. Ook in mijn show zal die een plek krijgen. Een wijs iemand zei ooit: ‘wie met zichzelf en zijn eigen problemen lacht, koopt zich het recht om met alles te lachen’. Daarmee bedoel ik niet dat je per se de grootste ellende in het belachelijke moet trekken, maar blijven lachen is zó belangrijk. Dat merkte ik zelf ook de afgelopen tijd. In de tragiek van het leven zit vaak veel humor: ook in de grootste donkerte kan eens goed lachen voor een lichtpuntje zorgen – dat zal je wel merken in mijn nieuwe show. Maar daarvoor moet je komen kijken, hé.” (lacht)

Tekst: Maud Vanmeerhaeghe / Foto: VTM