In de wolken met straffe KLJ’er en steward Matthias Michiels

Al sinds zijn kindertijd is Matthias Michiels (23), hoofdleider van KLJ Wambeek, gefascineerd door vliegtuigen. Zijn grootste droom is dan ook om piloot te worden, maar zo’n opleiding kost veel geld. Dat houdt Matthias niet tegen: hij zocht een studie die bij zijn passie aansluit en verdient tijdens de zomermaanden bij als steward. “Een leven lang tussen de wolken, dat zie ik wel zitten!”

Al op zijn achttiende nam Matthias deel aan de selectieproeven om piloot te worden bij het leger. Hij was geslaagd op alle proeven, behalve op zijn Nederlandstalige opstel. Matthias moest dus op een andere manier piloot worden – alleen kosten die andere pilotenopleidingen meer dan 100.000 euro. “Dat geld heb je natuurlijk niet zomaar liggen. Ik ging op zoek naar een plan B, begon aan de opleiding van aerospace engineer en zocht een studentenjob als steward. Van al het geld dat ik verdiend heb, heb ik nog niets uitgegeven: ik spaar het allemaal voor mijn pilotenopleiding.”

Aerospace engineer, wat houdt dat precies in?

“Dat is het Engelse woord voor ‘luchtvaartingenieur’. Dat is, kort samengevat, degene die vliegtuigonderdelen ontwerpt of mechanici aanstuurt om het nodige onderhoud van de vliegtuigen te doen. Het is best een pittige opleiding, maar ik wil het diploma wel halen. Anderzijds weet ik nu al dat ik geen luchtvaartingenieur zal worden, want het pilotenberoep blijft mijn ultieme doel.”

Je bent nu al vaak in de lucht te vinden als steward.

“Dat doe ik al een drietal jaar als studentenjob in de zomervakantie. Eigenlijk is het een unieke ervaring voor studenten, want het is best een spannende job en je komt op veel plaatsen. Ik kan het iedereen aanraden! Je moet er wel wat voor doen voor je echt steward – of cabin crew, zoals wij het noemen – kan worden. Zo moet je eerst een opleiding volgen van een zestal weken, en slagen voor je examens. Daarna moet je enkele testvluchten doen. Daarbij vlieg je mee met een ervaren crew en zet je de theorie om in de praktijk. De anderen kijken hoe je het doet en geven je feedback. Pas als ze zien dat je het kan, mag je meevliegen als volwaardige crew member. Die testvlucht moet je elk jaar opnieuw doen, om te kijken of je het nog kan.”

Wat doet een steward zoal?

“Mensen denken al te vaak dat het gewoon wat koffie rondbrengen is op het vliegtuig, maar het is veel meer dan dat. Een groot deel van de taken heeft te maken met veiligheid, en dat zien de passagiers niet. Een uur voor vertrek, bijvoorbeeld, komen we aan en controleren we het volledige vliegtuig. Er is veel materiaal aanwezig, want we moeten in die ‘stalen buis’ alles kunnen doen wat we aan land ook zouden moeten kunnen. Er is dus veel EHBO-materiaal aanwezig, maar ook materiaal om branden te blussen, om eten te maken, enzovoort. Als iemand die voorwerpen fout zou gebruiken, worden ze al snel gevaarlijk. We kijken dus voor elke vlucht na of alles op de juiste plaats ligt of hangt.”

“Zodra de passagiers er zijn, geven we hen instructies en bedienen we hen, maar we moeten ook constant letten op belletjes en geluiden. Die hebben allemaal hun betekenis en wij moeten er elk moment op kunnen reageren. Soms zijn er ook agressieve of dronken passagiers. Die moet je in bedwang kunnen houden, daar hebben we heel wat procedures voor. We hebben zelfs handboeien in het vliegtuig! We zijn ook voorbereid op kapingen en bommen aan boord. Onze reactie én reactiesnelheid zijn dus het allerbelangrijkste tijdens een vlucht.”

“Als het vliegtuig geland is, overvalt je meestal een bepaalde vermoeidheid, want je bent constant hypergeconcentreerd geweest. Nadat de laatste passagier is afgestapt, kijken we nog eens na of er geen dronken passagiers tussen de stoelen liggen – dat gebeurt soms écht (lacht) – en of er verloren voorwerpen zijn. Daarna geven we het vliegtuig door aan de volgende crew.”

Maak je vaak spannende dingen mee?

“Ik maakte al eens een noodlanding mee in Tenerife. Een vrouw had net een tattoo laten zetten en kreeg er een allergische reactie op. Ze draaide constant weg, bibberde voortdurend en kon bijna niet meer praten. Pas na een tijdje wisten we wat er aan de hand was. Toen we besloten om toch te landen, gebeurde die landing iets te hard. We moesten ’s nachts nog een ingenieur wakker bellen om het toestel te controleren.”

“Go arounds zijn ook wel leuk – dat is wanneer het vliegtuig bij de landing op het laatste moment toch weer moet opstijgen omdat de piloot te weinig ziet door het slechte weer of omdat er konijnen op de landingsbaan lopen. Als steward weet je dan wat er aan de hand is, maar als passagier niet.” (lacht)

“Soms heb ik passagiers aan boord die ik ken. Zo had ik eens een vlucht met KLJ’ers die naar Bulgarije gingen voor een buitenlands KLJ-project. Bij lange vluchten van meer dan twee uur en een half heb ik even de tijd om te praten, maar dat lukt niet bij de kortere vluchten. Je kan altijd wel eens dag zeggen en dat is fijn.”

Vlieg je elke dag?

“We werken zeven dagen aan een stuk en zijn dan drie dagen thuis. In die zeven dagen doe je sowieso twee à drie vluchten. De overige tijd ben je stand-by. Dat kan een korte stand-by zijn, waarbij je binnen de 45 minuten in de luchthaven moeten kunnen zijn als ze je oproepen, bijvoorbeeld als je iemand moet vervangen die ziek is. Daarnaast is er ook een lange stand-by waarbij je twee uur de tijd hebt om in de luchthaven te geraken. Die stand-by-periode is best wel leuk en spannend, zeker als student. Je weet op voorhand niet altijd wat je moet doen en waar je naartoe gaat. Heerlijk, toch?”

Verblijf je soms ook in het buitenland?

“De luchtvaartmaatschappijen willen hun kosten beperken, dus proberen ze hun personeel zo snel mogelijk thuis te krijgen. Anders moeten ze het hotel en een zakcentje betalen. Toch gebeurt het af en toe dat ik in het buitenland kan verblijven. Dat komt omdat we maar een maximaal aantal uren aan het werk mogen zijn. Als je boven dat aantal zit, mag je zelfs niet meer vertrekken. Omdat je dan een tijdje niet mag vliegen, heb je dus tijd voor een mini-vakantie en kan je even aan het zwembad liggen of de omgeving verkennen. Zo heb ik al in Nederland, Frankrijk, Zwitserland, Kaapverdië en Egypte geslapen.”

Als je op vakantie gaat, kan je dan ook genieten van de vlucht als ‘gewone’ passagier?

“Ik probeer op vakantie te gaan met verschillende maatschappijen om te kijken hoe zij het doen. Het is de gewoonte om op voorhand kenbaar te maken dat je ook cabin crew bent en dat je kan helpen als er iets aan de hand is. Je krijgt daar veel voor terug, want er komen snel gesprekken op gang. Ik trek dan mijn stoute schoenen aan en vraag of ik eens in de cockpit mag kijken. Die momenten moet je pakken, want als je aan het werk bent, kan je niet in de cockpit gaan zitten. Als passagier soms wel. Die cockpit blijft toch het hoogtepunt van een vlucht. Je hebt er een mooi uitzicht en al die knoppen interesseren me. Ik hou me dan ook niet in om te vragen wat ze allemaal betekenen.”

De cockpit blijft je einddoel?

“Jazeker. Ik droom er al mijn hele leven van om piloot te worden. De voorbije jaren heb ik constant keuzes gemaakt die me tot dat doel zullen leiden. Ik kan niet exact zeggen waarom ik dat zo graag wil, maar tijdens het vliegen ben je even weg en niet bereikbaar. Daar kan ik echt van genieten. In de luchtvaart merk je bovendien dat voor de meesten hun job niet aanvoelt als werken, het is eerder een passie en een levenswijze. Dat wil ik ook voor de rest van mijn leven blijven voelen.”

Klopt het dat je als piloot moet voldoen aan heel wat fysieke eisen? Je hebt bijvoorbeeld hele goede ogen nodig.

“Natuurlijk moet je voldoende kunnen zien én horen, want in de cockpit hoor je veel geluiden en zie je veel lichtjes. Je moet weten wat die allemaal betekenen. Als je de kleuren niet kan onderscheiden of het verschil tussen twee geluiden niet hoort, heb je een probleem. Een steward kan of mag zich al eens vergissen, een piloot niet.”

Hoe lang duurt de pilotenopleiding?

“Vergelijk het met een moeilijk rijbewijs behalen: het hangt af van je eigen tempo en de school waar je de opleiding volgt. Je behaalt ook geen diploma, eerder een attest. Als je je opleiding volgt bij een maatschappij kost het je minder, maar leer je vliegen met één bepaald toestel. Daardoor mag je nadien alleen maar met dat toestel vliegen. Als je je opleiding bij een school doet, kost het je meer dan 100.000 euro. Daarbovenop moet je ook nog aparte opleidingen volgen voor elk toestel waarmee je wil vliegen. Velen moeten geld lenen bij de bank om hun opleiding te betalen. Je begrijpt zoiets misschien niet, maar ik heb het gevoel dat ik op mijn plaats zit in de luchtvaart. Je leeft er van vlucht tot vlucht en daar heb ik veel voor over.”

Tekst & foto: Jonas Smeulders