+12: wie zijn ze? Hoe zijn ze?

De tiener vergelijkt z'n lichaam met leeftijdsgenoten. Als hij vindt dat hij ‘anders’ eruit ziet, dan kan dat een bron van veel zorgen zijn. Voor volwassenen lijken dat onbelangrijke of onzichtbare details, voor de tiener zijn die dat niet.

Nog nooit was de badkamer zo een populaire plek. Tieners gaan immers meer tijd besteden aan hun looks, omdat ze er zo onzeker over zijn. Hoe ga je daarmee om binnen KLJ?

• Geef hen tijd voor lichaamsverzorging op kamp: een douche als ze dit wensen, voldoende privacy …

• Voorzie een vuilbakje in de toiletten van jullie lokaal en op kamp. Meisjes hebben soms al vanaf 10 jaar hun maandstonden. Meisjes met hun maandstonden kunnen ook sneller vermoeid zijn.

• Drijf niet de spot met hun lichamelijke veranderingen: de baard in de keel, puistjes, grotere borsten … Wat wel mag: deel gerust dat je dit ook meegemaakt hebt en ermee geworsteld hebt.​

Al die hormonen in hun lijf, dat geeft een hoofd vol onrust en verwarring.

• Ze zoeken een identiteit en imago, want ze willen goed overkomen. Ze zijn heel bang om zich belachelijk te maken.

• Ze willen vrijheid in wat ze doen en denken, en willen dat er met hen rekening wordt gehouden.

• Ze veranderen vaak van mening, kunnen erg kritisch uit de hoek komen.

• Ze aanvaarden niet zomaar gezag, en durven in discussie te gaan. “Het is zo”, dat overtuigt hen niet.

• Hun intuïtie is nog niet ontwikkeld, en nemen daarom vaak onbezonnen kortetermijnbeslissingen en risico’s.

• Ze kunnen heel emotioneel en impulsief reageren. Ongenuanceerd, alles-of-niets. Ook de emoties van anderen kunnen ze nog niet goed inschatten.

• Ze zijn erg vatbaar voor rages en trends. Die bieden hen zekerheid, want dat is ‘wat anderen zeker ok vinden’.

Zorg binnen je KLJ-groep voor een cultuur waarbinnen deze tieners veilig zichzelf kunnen zijn. Want die veiligheid zoeken ze, en vinden ze vaak niet thuis of op school.

In hun onzekere zoektocht naar wie ze zijn, vinden ze bij vrienden de veiligheid die ze nodig hebben. Daar voelen ze zich gewaardeerd en belangrijk. Ze willen absoluut niet uitgesloten worden. Tussen vriendengroepjes kan er wrevel ontstaan, want ‘wij zijn ok en zij zijn dat niet’ leeft heel sterk bij tieners. Anders zijn, daar kan een tiener heel moeilijk mee omgaan. De aanleiding voor een ruzie kan voor ons soms erg onbenullig lijken, maar voor hen van erg groot belang zijn (bv. opmerkingen over kleren, muziekstijl, vrienden…).​ Pestgedrag en uitsluiting kan zich bij deze jonge tieners uiten in cyberpesten. Bij deze vorm van pesten sturen jongeren gemene en/of bedreigende e-mails, sms'en of andere digitale berichten naar hun slachtoffers.

Met het andere geslacht ontwikkelen tieners een schijnbare haat-liefdeverhouding. Ze zijn wel graag in elkaars buurt, maar mogen of willen dit niet laten merken. Dat kan soms moeilijkheden geven bij groepsindelingen.​

Jongens en meisjes ontwikkelen zich lichamelijk en seksueel op een ander tempo. Meisjes komen sneller in de puberteit dan jongens. De puberteit van meisjes loopt gemiddeld van 9 tot en met 14 jaar, terwijl dit bij jongens gemiddeld van 10 tot 17 jaar is. Er wordt van meisjes dan ook gezegd dat ze sneller 'rijp' en dus sneller volwassen zijn dan jongens. Ze houden zich dan ook op jonge leeftijd vaker bezig met jongens die wat ouder zijn.

Meisjes praten ook makkelijker over hun gevoelens. Voor jongens komt dit vaak over als 'klagen' of 'roddelen'. Jongens communiceren eerder op een visuele en fysieke manier en praten veel moeilijker over hun emoties.​

Daarnaast zit een tiener met allerlei vragen over zijn seksualiteit. Tieners ervaren seksuele gevoelens die ze niet eerder voelden. Ze weten niet wat dat is: seks, liefde, relaties … Bv. voelt hij/zij zich aangetrokken tot jongens, meisjes of allebei? Hou daarom niet vast aan typische, traditionele rolpatronen en toon dat je een open mind hebt ten opzichte van holebi's.​ Durf ook praten over gezonde seksualiteit: informeer hen, zeg waar ze terecht kunnen met vragen ... Op school of thuis is dat vaak moeilijker voor tieners.